២. មុខងាររបស់អក្សរសិល្ប៍

ការសិក្សាមុខងាររបស់អក្សរសិល្ប៍  មានអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវជាច្រើនបានធ្វើការកំណត់ពីមុខងារអក្សរសិល្ប៍មាន ៦យ៉ាងគឺ  មុខងារពុទ្ធិ   មុខងារអប់រំ    មុខងារកំសាន្ត     មុខងារតថ  មុខងារសិល្ប៍វិជ្ជា   មុខងារទំនាក់ទំនង  ។   ប៉ុន្តែរហូតមកដល់សម័យកាលនេះ អ្នកស្រាវជ្រាវបានកំណត់យកមុខងារសំខាន់ៗចំនួន ៣យ៉ាងប៉ុណ្ណោះគឺៈ  មុខងារពុទ្ធិ   មុខងារអប់រំ  និងមុខងារសិល្ប៍វិជ្ជា ។

១. មុខងារពុទ្ធិ

          អក្សរសិល្ប៍បានចូលរួមចំណែកផ្តល់ពុទ្ធិយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការកសាងនូវធនធានមនុស្ស  ប្រកបដោយគុណភាព   ព្រោះអក្សរសិល្ប៍ ជាកម្រងឯកសារស្តីពីជីវិត ដែលនៅពេលមានសៀវភៅរឿងទាំងឡាយ  គេរមែងយល់ដឹងច្រើន  តាំងពីភាពពិស្តារនៃទេសភាពធម្មជាតិ   ទំនៀមទម្លាប់  ប្រពៃណី   សកម្មភាពជនជាតិ  ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រ និងព្រឹត្តិការណ៍សង្គម ។    ម្យ៉ាងទៀតអក្សរសិល្ប៍ ត្រូវផ្តល់ឲ្យអ្នកអាន អ្នកទស្សនានូវគំនិតចំណេះដឹងពិតប្រាកដរបស់ជីវិត   ឆ្លុះបញ្ចាំងជាក់ច្បាស់នូវច្បាប់សម្រាប់ជីវិតពិតប្រាកដ   ។   យើងអាចរកឃើញក្នុងស្នាដៃនូវប្រព័ន្ធមេរៀនជីវិតសម្រាប់មនុស្ស   ។   ពុទ្ធិរបស់អក្សរសិល្ប៍ត្រូវចង្អុលបង្ហាញនូវបាតុភូតបែបវិចារណញ្ញាណនៃជីវិតពិតប្រាកដរស់រវើកមានលក្ខណៈជាក្រឹត្យក្រមដែលទាក់ទងយ៉ាងធំទៅនឹងសិល្បៈ   អ្នកនិពន្ធត្រូវតែជាម្ចាស់នៃជីវិតដូចពាក្យថាៈ  « វិស្វករនៃដួងព្រលឹង ​»  ហើយស្នាដៃរបស់គាត់ត្រូតែជាកម្មវត្ថុសិក្សា ។

          លោក ប៉ៅតូវស្គី   ជាអ្នកនិពន្ធម្នាក់បានសរសេរថាៈ « អក្សរសិល្ប៍បង្ហាញប្រាប់យើងនូវទម្រង់គ្រប់បែបយ៉ាងនៃជីវភាព  ធ្វើឲ្យយើងយល់បាននូវកម្លាំងព្រលឹងរបស់មនុស្ស  អ្វីជាយុត្តិធម៌   អ្វីជាសុភមង្គល និងអ្វីជាស្នេហា  ធ្វើឲ្យយើងយល់បាននូវសូរសំណើចរបស់ប្អូនៗ សូរសំឡេងរលកសមុទ្រធ្វើឲ្យយើងមើលឃើញនូវពន្លឺមូលក្រឡង់របស់ព្រះច័ន្ទ ដែលចែងចាំងជះមកលើតំបន់ព្រៃក្រាស់ក្នុងពេលរាត្រី »  ។

២. មុខងារអប់រំ

          អក្សរសិល្ប៍បានចូលរួមផ្តល់នូវការអប់រំ និងកសាងបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់មនុស្សឲ្យមានសីលធម៌  គុណធម៌   ស្រលាញ់អំពើល្អ  ស្អប់អំពើអាក្រក់  មានស្មារតីស្នេហាជាតិមាតុភូមិ  ស្រលាញ់សន្តិភាព   យុត្តិធម៌   អប់រំឲ្យចេះរស់នៅជាមួយគ្នា  មានសាមគ្គីភាព  មិនប្រកាន់ពូជសាសន៍  វណ្ណៈ   ពណ៌សម្បុរឡើយ   ។    ជាពិសេសអក្សរសិល្ប៍ ជាជំនួយដល់អ្នកអាន អ្នកទស្សនាឲ្យស្គាល់ពិតប្រាកដនូវធម្មជាតិ និងតថភាពជាក្រិត្យក្រម   អក្សរសិល្ប៍ និងសិល្បៈបង្កើតចំពោះខ្លួនឯងនូវមូលដ្ឋានជាក់ស្តែង គឺជាមុខងារមួយយ៉ាងធំ ដោយកសាងជីវិត និងអប់រំមនុស្ស   ។    មុខងារអប់រំផ្សារភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និទ្ធទៅនឹងប្រភេទអក្សរសិល្ប៍ និងសិល្បៈ ។  តថនិយម សង្គមនិយមសំណូមពរដល់អ្នកនិពន្ធឲ្យពិពណ៌នាការពិតដោយស្មោះត្រង់ ដែលជាសម្បត្តិប្រវត្តិសាស្ត្ររូបី ក្នុងដំណើរការ រីកចម្រើនទៅមុខ ដែលជាមូលដ្ឋានអប់រំឲ្យទៅជាមនុស្សចេះដឹង បានសេចក្តីថា អក្សរសិល្ប៍គាំទ្រ និងគូសដៅមុខងារអប់រំហើយជាស្រេច  ។ អក្សរសិល្ប៍ និងសិល្បៈមានឥទ្ធិពលអប់រំយ៉ាងធំចំពោះមនុស្ស ។  បន្ទាប់មកអក្សរសិល្ប៍ និងសិល្បៈ  ជួយឲ្យមនុស្សឲ្យយល់ពីពិភពលោក  និងមនុស្សលោកជាទស្សនៈជីវិតពិតប្រាកដ   ដោយសារអក្សរសិល្ប៍ និងសិល្បៈ​គេអាចស្គាល់បានច្បាស់នូវជីវិតសង្គម ។

          សិល្ប៍វិទូជនជាតិអាល្លឺម៉ង់ម្នាក់ឈ្មោះ  លេសស៊ីង  បានអះអាងថាៈ « ឆាកល្ខោនត្រូវប្រែក្លាយទៅជាសាលារៀន សីលធម៌ »  ។ 

          នៅក្នុងប្រវត្តិអក្សរសិល្ប៍កម្ពុជា ទស្សនៈដែលចាត់ទុកងក្សរសិល្ប៍ជាទម្រង់សតិអារម្មណ៍ ឬសីលធម៌ ជាប្រពៃណីមួយដែលកើតមានឡើងតាំងពីយូរយារណាស់មកហើយ ។

៣. មុខងារសោភ័ណ ឬសិល្ប៍វិជ្ជា

          មុខងារទាំងពីរ គឺមុខងារអប់រំ និងមុខងារពុទ្ធិរបស់អក្សរសិល្ប៍ សម្រេចទៅបានអាស្រ័យលើសោភ័ណនៃមនុស្ស   បានសេចក្តីថាត្រូវតែមានមុខងារសោភ័ណ ឬសិល្ប៍វិជ្ជានេះឯង ។ សិល្ប៍វិជ្ជា  គឺជាវិទ្យាសាស្ត្រមួយសម្រាប់ណែនាំ ឬពិនិត្យវាយតម្លៃលើសោភ័ណនៅក្នុងស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍  សិល្បៈ  ច្បាប់ឧបទេស  ជាដើម ។   ជាពិសេស សិល្ប៍វិជ្ជា មានអំណាចគ្របសង្កត់ទៅលើមនោសញ្ចេនារបស់មនុស្ស   អាចធ្វើឲ្យអ្នកអាន  សើច  យំ   មានកំហឹង  មានការឈឺចាប់... នឹងឈានទៅរកអ្វីដែលជាកុសល  ។

          ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ មិនដូចជាស្នាដៃវិទ្យាសាស្ត្រទេ      វិទ្យាសាស្ត្រគេបង្ហាញតាមព្រឹត្តិ

ការណ៍ចំពោះអក្សរសិល្ប៍ និងសិល្បៈ គេអាចស្គាល់ជីវិតរបស់មនុស្សក្នុងសង្គម បានអាស្រ័យលើសោភ័ណ បានសេចក្តីថាការពិតអរូបី  ​ផ្ទុយទៅវិញអក្សរសិល្ប៍បង្ហាញពីជីវិតក្នុងរូបារម្មណ៍រូបី ។   ការបង្ហាញការប្រព្រឹត្តយ៉ាងខ្លាំងទៅលើមនោសញ្ចេតនា និងរូបារម្មណ៍អ្នកអាន ទទួលជក់ចិត្ត ចិត្តពោពេញទៅដោយសេចក្តីសង្ឃឹម គិតពីជីវិតពេលបច្ចុប្បន្ន និងដើម្បីអនាគត ។

          ការប្រាស្រ័យទាក់ទង វិចារវិទ្យារវាងមុខងារទាំងបីខាងលើនេះគឺផ្សារភ្ជាប់គ្នា​ ប្រជុំគ្នាតែ​មួយបង្កើតនូវសិល្ប៍វិជ្ជារបស់អក្សរសិល្ប៍    ជាពិសេសយើងមិនអាចទាត់ចោលសិល្ប៍វិជ្ជាបានទេ  ប៉ុន្តែយើងក៏មិនត្រូវបញ្ចូលមនោគមវិជ្ជាច្រើនពេកដែរ ព្រោះវានាំឲ្យបាត់បង់តម្លៃសិល្បៈ ។

v សន្និដ្ឋាន

មុខងារដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ     សុទ្ធតែជាមុខងារសំខាន់របស់អក្សរសិល្ប៍  ។ 

មធ្យោបាយដើម្បីសម្រេចបាននូវគោលដៅនៃមុខងារផ្តល់ពុទ្ធិ និងផ្តល់ការអប់រំ គឺសិល្ប៍វិជ្ជា  មានន័យថាៈ បើយើងទាត់ចោលសិល្ប៍វិជ្ជា  គឺដូចជាយើងទាត់ចោលមធ្យោបាយក្នុងការផ្តល់ពុទ្ធិ  និងការអប់រំ   ។   ស្នាដៃមួយដែលមានតម្លៃ ត្រូវតែបានផ្តល់នូវផ្តល់ពុទ្ធិ     ការអប់រំ  និងសិល្ប៍វិជ្ជា  ។    ការសំយោគនៃមុខងារទាំងអស់ខាងលើ គឺមានបំណងស្វែងរកសុខៈ សម្រាប់មនុស្សជាតិទាំងមូល   ។